Aminacidoj

Aminacidoj estas estas la bazaj konstrueroj de la proteinoj. Dudek du el ili estas rekte koditaj per la genetika kodo, sed du el tiuj estas enkorpigitaj nur per aparta tradukmaniero. La dudek normalajn oni nomas kanonaj proteinogenoj (proteinkreaj).

esperanta nomo	mlg.	lit.	eco	sumformulo
alanino	Ala	A	h	\(\ce{C3H7NO2}\)
arginino	Arg	R	+	\(\ce{C6H14N4O2}\)
asparagino	Asn	N	p	\(\ce{C4H8N2O3}\)
aspartato	Asp	D	-	\(\ce{C4H7NO4}\)
cisteino	Cys	C	s	\(\ce{C3H7NO2S}\)
glutamino	Gln	Q	p	\(\ce{C5H10N2O3}\)
glutamato	Glu	E	-	\(\ce{C5H9NO4}\)
glicino	Gly	G	s	\(\ce{C2H5NO2}\)
histidino	His	H	+	\(\ce{C6H9N3O2}\)
izoleŭcino	Ile	I	h	\(\ce{C6H13NO2}\)
leŭcino	Leu	L	h	\(\ce{C6H13NO2}\)
lizino	Lys	K	+	\(\ce{C6H14N2O2}\)
metionino	Met	M	h	\(\ce{C5H11NO2S }\)
fenilalanino	Phe	F	h	\(\ce{C9H11NO2}\)
prolino	Pro	P	s	\(\ce{C5H9NO2}\)
serino	Ser	S	p	\(\ce{C3H7NO3}\)
treonino	Thr	T	p	\(\ce{C4H9NO3}\)
triptofano	Trp	W	h	\(\ce{C11H12N2O2}\)
tirozino	Tyr	Y	h	\(\ce{C9H11NO3}\)
valino	Val	V	h	\(\ce{C5H11NO2}\)

La du nekanonaj proteinogenoj estas la sekvaj. Ekzistas aliaj aminacidoj nekodeblaj per la genetika kodo.

esperanta nomo	mlg.	lit.	eco	sumformulo
pirolizino	Pyl	O		\(\ce{C12H21N3O3}\)
selenocisteino	Sec	U	s	\(\ce{C3H7NO2Se}\)

Homoj povas genetike sintezi nur 12 aminacidojn. La aliajn ili devas enpreni per nutraĵo.